Monument onthuld ter nagedachtenis aan bizarre noodlanding bommenwerper WOII
Parachute luitenant Lilley raakt verstrikt aan hoogteroer en overleeft noodlanding niet
BEEMTE-BROEKLAND – Achttien jaar was Truus Schimmel-Kers toen ze op 10 oktober 1943 getuige was van de noodlanding van een bommenwerper (Boeing B-17) in het weiland pal naast haar huis. Ter nagedachtenis aan deze heftige gebeurtenis en het bizarre verhaal erachter onthulden burgemeester Ton Heerts en initiatiefnemer Frits Bouwmeester vanmiddag samen met leerlingen van basisschool De Diamant Beemte een oorlogsmonument op de Nationale Liberation Route in Beemte-Broekland.
Door: Charlene Berkhout
“We stonden buiten te kijken naar dat enorme vliegtuig dat op ons af kwam”, herinnert Truus Schimmel-Kers (96) zich. “Mitrailleurvuur klonk overal om ons heen. Het was een hels kabaal. Overal vlogen scherven in het rond, rakelings langs ons heen. Mijn broer duwde mij terug de boerderij in en naderhand was alles kapot. Ik weet nog goed dat mijn vader bang was dat het hooi in brand zou vliegen door de hete scherven.”
luitenant John Lilley
Schimmel-Kers kan zich de noodlanding van de Tennessee Toddy nog helder voor de geest halen. Ook zag ze hoe de piloot – luitenant Earl Verrill – uit het gehavende wrak klom en verdween. Wat de Amerikaanse piloot niet wist is dat een van zijn kameraden – bombardier luitenant John Lilley – ongewild met hem de noodlanding meemaakte. De parachute waarmee Lilley zich trachtte in veiligheid te brengen ging te vroeg open waarna hij ermee aan het hoogteroer van het vliegtuig bleef hangen. Lilley sloeg met het vliegtuig tegen de grond en overleefde dit uiteindelijk niet.
De heftige gebeurtenis bleef in buurtschap Beemte niet onbesproken. Als klein jongetje hoorde Frits Bouwmeester (68) het verhaal en was er erg van onder de indruk. Hij besloot het verhaal achter de noodlanding verder uit te pluizen. Hij kwam in contact met Arthur Horning, de navigator van de noodlottige vlucht. Van hem hoorde Bouwmeester dat de bommenwerper, na een bombardement in Duitsland, zelf geraakt werd. Twee van de vier motoren vielen uit en toen het vliegtuig hoogte verloor heeft de negenkoppige bemanning boven Markelo het vliegtuig met een parachute verlaten. Hetgeen voor Lilley dus een noodlottige afloop kende. De overige bemanningsleden – ook piloot Verrill – kwamen in een krijgsgevangenkamp voor geallieerd luchtmachtpersoneel terecht.
Ter lering in huidige tijden
“Er zijn in die tijd zo ontzettend veel levens nutteloos verloren gegaan”, stelt Bouwmeester bij de onthulling. “En waarom eigenlijk? Omdat iedereen achter één idioot – Hitler – aanliep. Dat zijn gevaarlijke dingen. Die helaas nog steeds gebeuren in de wereld.” Het monument, dat Bouwmeester zelf ontwierp en met steun van dorpsgenoten en bedrijven tot stand kwam, is wat hem betreft dus niet alleen ter nagedachtenis aan de ramp die plaatsvond maar ook ter lering in huidige tijden. “Mensen moeten zelf nadenken, hun gezonde verstand gebruiken en niet klakkeloos ergens achteraan lopen.” Ondanks het tragische verhaal mag de onthulling van het monument spectaculair genoemd worden. Naast enkele sprekers en muzikale omlijsting door de 48th Highlanders springt namelijk ook Paul Gommers – Nederlands Kampioen Precisiespringen – uit een overvliegend historisch Beaver vliegtuig. Ondanks de stevige wind landt hij, onder luid applaus, veilig in het weiland naast het te onthullen monument. Symbolisch overhandigt Gommers een bordje voor de adoptie van het monument aan Anneke Kamps van basisschool De Diamant Beemte. Kamps: “Wij zullen met respect ieder jaar naar dit monument toe gaan. En zo het belang van vrijheid bespreken en gedenken met de leerlingen.” Truus Schimmel-Kers zit op de voorste rij bij de onthulling en vindt het prachtig. “Angst heb ik er nooit door gehad maar de gebeurtenis zal ik nooit vergeten”, vertelt ze. “En ik vind het juist mooi dat ik het nu nog steeds zelf kan vertellen. Zodat het ook nooit vergeten wordt en mensen ervan blijven leren.”